جوشکاری عملی رایج در محیط‌های صنعتی است که درصورت رعایت نکردن نکات ایمنی جوشکاری باعث بروز حوادث و جراحات زیادی خواهد شد که گاهی به فوت افراد نیز منجر می‌شود. این در‌حالی است که با رعایت برخی توصیه‌های ساده و دستورالعمل‌ها می‌توان از وقوع چنین رخدادهای دل‌خراشی پیشگیری کرد. اگر قصد دارید در دوره‌های آموزش جوشکاری شرکت کنید و به این شغل ادامه دهید، ابتدا به‌طور جدی با این مسایل مهم و ابزار لازم مثل الکترود ایساب آشنا شوید.
ایمنی جوشکاری شامل چه نکاتی می‌شود؟
برای رعایت نکات ایمنی جوشکاری باید به این موضوع توجه کرد که برخی از آن‌ها به چگونگی استفاده از دستگاه برمی‌گردد و برخی دیگر ضرورت استفاده از وسایل مورد نیاز را در بر می‌گیرد که برای حفاظت فرد از خطر توصیه می شوند. در ادامه به معرفی تعدادی از این نکات خواهیم پرداخت.
1- تجهیزات حفاظت فردی را در اولویت اول قرار دهید
بسیار مهم است که جوشکاران به فکر حفاظت از خود در برابر گرما و برق تولیدشده توسط فرآیند جوشکاری باشند. قوس الکترونیکی ایجادشده هم برای چشم و هم برای پوست خطرناک است و باید همیشه از تجهیزات حفاظت شخصی مناسب (PPE) و لوازم ایمنی جوشکاری استفاده کرد.
این اقلام عبارت‌اند از: دستکش ضدشعله، عینک ایمنی، کلاه ایمنی (کلاه‌های دارای صفحات فیلتر به محافظت از جوشکار در برابر جرقه، اشعه قوس الکتریکی و پاشش کمک می‌کنند )، سپرهای دستی و ژاکت جوشی آستین بلند. همچنین لباس‌های ضدشعله و کفش‌های پنجه فولادی نیز توصیه می‌شود.
2- حفاظت از چشم‌ها در برابر اشعه‌های قوس جوش را جدی بگیرید
تنها چند ثانیه قرار گرفتن در معرض پرتوهای قوس جوشکاری کافی است تا چشم‌ها «فلش قوس» را تجربه کنند، وضعیتی دردناک که اغلب ساعاتی پس از قرار گرفتن در معرض این اتفاق ظاهر می‌شود. جوشکاران برای جلوگیری از چنین وضعیتی باید در حین کار عینک ایمنی جوشکاری تاییدشده با محافظ گوش و سپرهای پهن داشته باشند.
کلاه ایمنی نیز برای محافظت از صورت و چشم باید دارای سایه فیلتر باشد. همچنین می‌توانید در محل کار موانع یا صفحه‌های نمایش نصب کنید تا از چشم دیگران نیز در برابر قوس محافظت به عمل آورید.
3- به پاکیزگی فضا و وسایل اهمیت بدهید
شاید کمتر پیش بیاید که رعایت تمیزی به‌عنوان نکته ایمنی جوشکاری مطرح شود؛ اما صدمات ناشی از جوشکاری در محیط‌های کاری تمیز و منظم بسیار کمتر اتفاق می‌افتد. برای جلوگیری از صدمات، محل هر یک از تجهیزات را به وضوح برچسب و علامت بزنید.
منطقه جوش فقط باید شامل تجهیزات و ابزارهایی باشد که جوشکار استفاده می‌کند نه چیز دیگری. میزهای جوشکاری باید قابل تنظیم باشند تا جوشکار بتواند در ارتفاع مناسب کار کند.
بیشتر بخوانید: روش های جدید جوشکاری و جوشکاری مدرن
4- آیین نامه ایمنی جوشکاری و برشکاری برای کارگاه در نظر بگیرید
اگر کارکنان شما متوجه شوند که نسبت به رعایت ایمنی بسیار جدی عمل می‌کنید، خودشان آن را جدی خواهند گرفت. برای این کار از یک برنامه مدون لازم‌الاجرا کمک بگیرید. یک برنامه ایمنی که با توجه به استانداردهای روز لوازم ایمنی جوشکاری را معرفی کرده است و استفاده از آن‌ها را اجباری می‌داند.
5- یک طرح ایمنی در برابر آتش‌سوزی تعریف کنید
در محل شرکت، کارگاه یا محیط کاری خود طرح پیشگیری یا مواجه با آتش‌سوزی را در نظر بگیرید که دارای ویژگی‌های زیر باشد.
- خطرات آتش‌سوزی قابل توجه را شناسایی کنید.
- روش‌های اطلاع‌رسانی به سازمان آتش‌نشانی را نشان دهید و از پیش امکان تماس فوری و ساده با آن را فراهم سازید.
- مسیرهای تخلیه محیط را در نظر بگیرید.
ایمنی جوشکاری در فضای بسته
جوشکاری فرایندی است که امکان اجرای آن در هر محیطی وجود دارد و گاهی ضرورت انجام آن در فضاهای خاص و سختی به وجود می‌آید. هر محیطی الزامات و نیازهای ویژه خود را دارد. یکی از محیط‌های خطرناک برای این کار فضاهای بسته است که باید به رعایت ایمنی جوشکاری در آن بسیار اهمیت داد و نکات لازم را رعایت کرد.
توصیه‌های جدی برای جوشکاری در محیط‌های بسته
- درصورت وجود مواد قابل انفجار و اشتعال یا احتمال مسمویت با گازهای کشنده از انجام جوشکاری بدون وجود مجوزهای لازم (پرمیت) خودداری کنید.
- از درست بودن و کار کردن سیستم تهویه محیط مطمئن شوید تا از شما در برابر گازها و فیوم‌هایی محافظت کند که در حین فرایند متصاعد می‌شوند.
- اگر احساس کردید محیط از اکسیژن کافی برخوردار نیست یا به گازهای سمی آلوده است، ماسک‌های تنفسی SCBA را مورد استفاده قرار دهید.
- بررسی سیستم برقی، دستگاه جوش و کابل‌های ارتباطی را پیش از آغاز فرایند فراموش نکنید تا مبادا به‌دلیل آسیب‌دیدگی مشکلی به وجود بیاورند.
- بررسی سیم ارت و کلیدهای محافظ جان ELCB و GFCL را در اولویت کارهای مقدماتی قرار دهید.
- اگر محیط پر‌سروصدایی دارید، استفاده از گوشی ایمنی برایتان ضروری است.
- به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین لوازم ایمنی جوشکاری حتما کپسول آتش‌نشانی و پتوی نسوز را در نزدیکی و کنار خود قرار دهید.
- حواس‌تان به کابل‌ها و سیم‌ها باشد تا دور بدن و پاهایتان پیچیده نشوند، فراموش نکنید ایمنی تنها با استفاده از عینک، کلاه و لباس حاصل نمی‌شود.
- سعی کنید فضای مربوط به جوشکاری را با وسیله‌ای مناسب مانند پرده یا پاراوان از دیگر قسمت‌های محیط مجزا سازید تا از دیگران نیز محافظت کرده باشید.
- به‌عنوان آخرین مسئله در بیان نکات ایمنی جوشکاری در فضای بسته تاکید می‌کنیم که پیش از آغاز کارتان محیط را ازنظر وجود مواد قابل اشتعال و انفجار، احتمال سقوط وسایلی از بالای سر، خطرهای مربوط به برق‌گرفتگی و خطر سقوط و دیگر شرایط ایمنی بررسی کنید.
برخی توصیه‌های کلی برای حفظ امنیت در جوشکاری
این کار حساس به رعایت بسیاری از مسایل و دقت نظر زیادی نیاز دارد. فهرست توصیه‌های ایمنی جوشکاری هنوز ادامه دارد که برخی دیگر از آن‌ها عبارت‌اند از:
- از گریس‌کاری سوپاپ‌ها، فشارسنج‌ها و وسايل تنظيم و رگلاژ كپسول جدا خودداری کنید.
- دستگاه‌های ترانسفورماتور را در جایی قرار دهید که امکان وارد کردن اشیا به شکاف‌های تعبیه‌شده در روپوش آن‌ها وجود نداشته باشد. این شکاف‌ها وظیفه تهویه دستگاه را دارند و نباید مسدود شوند.
- حتما به وجود سرپوش در کپسول‌های اکسیژن و استیلن دقت کنید که مبادا بدون سرپوش بمانند؛ زیرا این سرپوش نقش حفاظتی دارد تا هنگام جابه‌جایی یا عدم استفاده از آن‌ها خطری پیش نیاید.
- عایق‌کاری محل‌هایی که کابل‌های تغذیه به دستگاه متصل می‌شوند، از امور ایمنی به‌حساب می‌آید که باید آن را انجام دهید.
- پس از اطمینان از سالم بودن شیر و مانومتر کپسول‌های هوا، استیلن و اکسیژن حتما به قرار گرفتن آن‌ها به‌صورت عمودی در قفسه‌هایی مناسب و ایمن توجه کنید.
- الکترودهایی را مورداستفاده قرار دهید که به صفحات یا سپرهای حفاظتی مجهز باشند تا از دست جوشکار در مقابل حرارت و دمای بالای ایجادشده از قوس الکتریکی به‌خوبی محافظت کند.
- کپسول‌های استیلن پر یا خالی را در محل کارگاه جوشکاری نگه ندارید؛ همچنین آن‌ها را در محل نگهداری کپسول اکسیژن قرار ندهید مگر این‌که در بین آن‌ها جدارهای مقاوم در برابر آتش وجود داشته باشد.
- حتما برای نگهداری عمودی کپسول‌های استیلن و اکسیژن فکری بکنید؛ مثلا برایشان تسمه یا زنجیز یا وسیله مشابهی در نظر بگیرید تا اجازه ندهند آن‌ها روی زمین بیفتند.
شاید برایتان جالب باشد: روش های جوشکاری با الکترود
جمع‌بندی
جوشکاری به‌عنوان یکی از امور رایج در بسیاری از صنایع در شمار مشاغلی است که در معرض خطرهای جانی زیادی قرار دارد.آموزش این کار به نوآموزان همراه با الزام رعایت کردن توصیه‌ها و نکات ایمنی جوشکاری امری ضروری به‌شمار می اید. این نکات بسیار گسترده و بااهمیت هستند و نباید از آن‌ها غفلت کرد.
تقریبا تمام اعضای بدن جوشکار در معرض آسیب‌های جدی قرار می‌گیرد. به همین منظور حتما باید لوازم ایمنی از عینک و کلاه گرفته تا لباس مناسب و لوازم استاندارد مانند الکترود بهلر را مهم بشمارند و دیگر دستورالعمل‌ها را برای حفظ امنیت رعایت کنند.
